ปวดเกร็งท้อง เป็นอาการที่ทำให้รู้สึกปวดบีบภายในช่องท้องเป็นช่วงๆ อาการเหล่านี้จะดีขึ้นและหายได้เองเมื่อผ่านไปไม่นาน ขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิดอาการ แต่ถ้ามีอาการปวดท้องมากกว่า 1 ชั่วโมงขึ้นไป จะไม่เข้าข่ายอาการปวดเกร็งท้อง แต่จะเอนเอียงไปทางอาการจุกเสียดมากกว่า และอาการปวดท้องเกิดขึ้นได้หลายบริเวณ ซึ่งบ่งบอกโรคที่แตกต่างกัน
ปวดเกร็งท้อง มีอาการอย่างไร
ปวดเกร็งท้อง เป็นอาการที่ทำให้รู้สึกปวดเกร็งหรือปวดบีบภายในช่องท้องเป็นช่วงๆ ซึ่งสามารถพบได้ทั้งระดับที่ไม่รุนแรง ปานกลาง ไปจนถึงรุนแรง อาการปวดเกร็งท้องอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งปัญหาสุขภาพทั่วไป ไปจนถึงโรคเรื้อรัง
โดยทั่วไป อาการปวดเกร็งท้องอาจดีขึ้นและหายได้เองเมื่อผ่านไปไม่นาน และสามารถบรรเทาอาการด้วยตนเองได้หลายวิธี ในบทความนี้ได้นำข้อมูลเกี่ยวกับสาเหตุของอาการปวดเกร็งที่ท้องที่พบได้ทั่วไปและวิธีดูแลตัวเองแบบง่ายๆ เมื่อเกิดอาการปวดเกร็งท้อง
สาเหตุของอาการ
อาการปวดบีบหรือปวดเกร็งท้องที่ท้องเกิดได้จากหลายสาเหตุและปัจจัย ดังนี้
- อาการปวดประจำเดือน
สาวๆ หลายคนอาจเคยเผชิญกับอาการปวดท้องในช่วงก่อนประจำเดือนมาและช่วงที่มีประจำเดือน อาการดังกล่าวอาจให้ความรู้สึกปวดเกร็งท้องหรือปวดบีบบริเวณท้องน้อย หรืออาจรู้สึกปวดหน่วงๆ ทั้งยังอาจปวดสะโพก ต้นขาด้านใน และหลังส่วนล่างร่วมด้วย
อาการปวดเกร็งท้องเนื่องจากประจำเดือนอาจส่งผลให้มีอาการปวดหลายระดับ ตั้งแต่อาการปวดระดับไม่รุนแรง ปานกลาง และรุนแรงได้ ซึ่งส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ทั้งนั้น โดยอาการปวดท้องจากประจำเดือนอาจดีขึ้นเอง แต่หากปวดท้องประจำเดือนติดต่อกันเกิน 2–3 วัน อาเจียน หรือท้องเสีย ควรไปพบแพทย์
- ปัญหาเกี่ยวกับลำไส้
อาการปวดท้องเป็นสัญญาณที่พบได้บ่อยเมื่อลำไส้หรือระบบทางเดินอาหารเกิดความผิดปกติ โดยความผิดปกติต่อไปนี้อาจทำให้เกิดอาการปวดเกร็งท้องได้
- อาการท้องอืดและอาหารไม่ย่อยมักจะทำให้ปวดเกร็งบริเวณท้อง ไม่สบายท้อง ซึ่งอาจเป็นผลจากการกินอาหารบางประเภทและผลจากการเคลื่อนตัวของลำไส้ที่ผิดไปจากเดิม
- กลุ่มอาการอาหารเป็นพิษจากการติดเชื้อในทางเดินอาหารและการได้รับสารเคมีจากอาหาร ทำให้เกิดอาการปวดท้อง เป็นไข้ ท้องเสีย และคลื่นไส้อาเจียน โดยสาเหตุอาจเกิดจากการกินอาหารที่ไม่สุก อาหารกึ่งสุกกึ่งดิบ อาหารหมดอายุ และอาหารที่ใช้สารเคมีเพื่อยืดอายุ
- ภาวะไวต่อน้ำตาลแล็กโตส (Lactose Intolerance) พบได้เฉพาะบางคนเท่านั้น โดยจะพบอาการปวดบีบที่ท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้อาเจียน ท้องอืด และอาหารไม่ย่อย หลังจากกินอาหารที่มีน้ำตาลแล็กโตส เช่น ขนมปัง นมวัว โยเกิร์ต ชีส ไอศกรีม และอาหารที่มีนมวัวเป็นส่วนประกอบ
- โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง อย่างโรคโครห์น (Crohn’s Disease) และโรคลำไส้อักเสบ (Ulcerative Colitis) ซึ่งเป็นความผิดปกติของลำไส้ที่ต้องการการรักษาจากแพทย์ร่วมกับการดูแลตัวเองอย่างเหมาะสม เพราะหากปล่อยทิ้งไว้อาจเป็นอันตราย
นอกจากนี้ อาจมีปัญหาด้านลำไส้และระบบทางเดินอาหารอื่นๆ ที่ส่งผลให้เกิดอาการปวดเกร็งที่ท้องได้เช่นกัน หากอาการปวดเกร็งท้องหรืออาการด้านลำไส้อื่นรุนแรงขึ้นหรือไม่สามารถหาสาเหตุได้ ควรไปแพทย์
- การตั้งครรภ์
คุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์อาจพบกับอาการปวดเกร็งท้องหรือปวดบีบที่ท้องได้เช่นเดียวกัน ซึ่งเป็นอาการที่พบได้ทั่วไป ไม่อันตราย และไม่รุนแรงเท่ากับอาการปวดท้องประจำเดือน โดยคุณแม่อาจพบอาการปวดเกร็งดังกล่าวบริเวณท้องน้อยในช่วงที่ท้องอืดหรือมีแก๊สในกระเพาะ และในช่วงที่ทารกกำลังเคลื่อนไหวอยู่ในครรภ์ของคุณแม่
ในช่วงตั้งแต่ต้นไตรมาสที่ 3 คุณแม่อาจพบกับอาการเจ็บท้องหลอก (Braxton-Hicks Contractions) ที่จะทำให้เกิดอาการเกร็งที่ท้องน้อยมากกว่าปกติ แต่มักไม่ทำให้รู้สึกเจ็บปวด คุณแม่หลายคนจึงคิดตัวเองกำลังจะคลอดทารก ซึ่งจริงๆ แล้วเป็นเพียงการเจ็บหลอกเท่านั้น หากคุณแม่พบอาการเจ็บหลอกหรือกังวลเกี่ยวกับอาการดังกล่าว ควรขอคำปรึกษาจากแพทย์
อย่างไรก็ตาม หากคุณแม่พบอาการปวดท้องรุนแรงขณะตั้งครรภ์ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นทั้งสัญญาณการคลอดทารกและภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์
สาเหตุและรูปแบบของอาการปวดเกร็งท้องเหล่านี้อาจเป็นเพียงส่วนหนึ่งของสาเหตุและปัจจัยที่พบได้บ่อยเท่านั้น หากพบอาการปวดเกร็งท้องที่รุนแรง ปวดติดต่อกันหลายวัน อาการไม่ดีขึ้น หรือพบอาการผิดปกติอื่นๆ ควรไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรักษาด้วยวิธีที่เหมาะสม
วิธีรักษาอาการปวดเกร็งท้องด้วยตัวเอง
ในเบื้องต้นอาการปวดเกร็งท้อง อาจบรรเทาหรือรักษาได้ด้วยวิธีต่อไปนี้
- พักผ่อนร่างกาย
การนอนหลับพักผ่อนจะช่วยฟื้นฟูร่างกายจากการใช้งานและการเจ็บป่วยต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นอาการปวดเกร็งหน้าท้องจากการมีประจำเดือน การตั้งครรภ์ อาการอาหารเป็นพิษ และอาการอื่นๆ
- ประคบร้อน
การประคบร้อนด้วยวิธีต่างๆ เช่น การอาบหรือแช่น้ำอุ่น การใช้แผ่นแปะแก้ปวด หรือการใช้ถุงน้ำร้อนพันผ้าประคบท้องจนรู้สึกดีขึ้น โดยความร้อนจะช่วยให้หลอดเลือดขยาย ส่งผลให้เลือดไหลเวียนได้ดี จึงอาจช่วยให้กล้ามเนื้อหน้าท้องคลายตัว และลดอาการปวดจากการหดเกร็งได้ แต่ควรระมัดระวังอุณหภูมิของอุปกรณ์ที่ใช้ประคบไม่ให้ร้อนจนเกินไป
- ดูแลสุขภาพลำไส้
ในส่วนของสาเหตุจะเห็นได้ว่า มีความผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารจำนวนไม่น้อยที่ส่งผลเกิดอาการปวดเกร็งท้องและอาการปวดท้อง การดูแลสุขภาพลำไส้อย่างเหมาะสมในช่วงที่มีอาการเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารจึงเป็นสิ่งที่จำเป็น โดยอาจเริ่มจาก
– เลี่ยงอาหารรสจัด กินอาหารรสอ่อนและย่อยง่าย โดยเฉพาะคนที่เป็นโรคลำไส้ ท้องเสีย หรืออาเจียน
– งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และเครื่องดื่มคาเฟอีน
– กินอาหารที่ปรุงสุก สดใหม่อยู่เสมอ
– ลองดื่มน้ำสมุนไพรหรือชาสมุนไพรที่ช่วยบรรเทาอาการปวดท้อง ท้องอืด อาหารไม่ย่อย เช่น ชาคาโมมายล์และน้ำขิง
– เคี้ยวอาหารให้ละเอียดก่อนกลืน ไม่กินอาหารเร็วเกินไป หรือแบ่งมื้ออาหารออกเป็นหลายมื้อย่อย แทนการกิน 3 มื้อหลักเพื่อช่วยให้ร่างกายย่อยอาหารได้ดีขึ้น
- ใช้ยารักษา
หากลองวิธีรักษาในข้างต้นแล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือพบอาการรุนแรง ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจและรักษาอย่างเหมาะสม โดยแพทย์อาจสั่งจ่ายยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการปวดท้อง และยาอื่นๆ ตามสาเหตุที่แพทย์พบ เช่น ยาช่วยย่อยสำหรับอาการอาหารไม่ย่อย หรือยาลดกรดสำหรับอาการท้องอืด
ก่อนใช้ยาหรือซื้อยาทุกครั้ง ควรแจ้งแพทย์และเภสัชกรถึงอายุ โรคประจำตัว ยาที่ใช้ ยาที่แพ้ สถานะการตั้งครรภ์ และการให้นมลูก รวมทั้งใช้ยาตามที่แพทย์และเภสัชกรแนะนำอย่างเคร่งครัด ภายหลังการใช้ยา หากอาการไม่ดีขึ้น รุนแรงขึ้น หรือพบอาการผิดปกติอื่นๆ ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจอย่างละเอียดอีกครั้ง
อาการปวดเกร็งท้องอาจลดความเสี่ยงได้ด้วยการดูแลสุขภาพให้แข็งแรงอยู่เสมอ โดยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกายเป็นประจำ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ สำหรับคนที่มีโรคประจำตัวที่เสี่ยงต่ออาการปวดท้อง ควรดูแลตนเองตามที่แพทย์แนะนำและไปพบแพทย์ตามนัดเพื่อติดตามอาการ
ปวดท้องจุดไหนบอกอะไรบ้าง
- ชายโครงขวา เป็นจุดของตับและถุงน้ำดี หากกดแล้วเจอก้อนแข็งๆ ประกอบกับอาการตัวเหลือง ตาเหลือง ก็จะหมายถึง ความบกพร่องเกี่ยวกับตับหรือถุงน้ำดี ปวดมาก แนะนำควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจอย่างละเอียด
- ใต้ลิ้นปี่ หรือกลางตัว บริเวณตรงซี่โครงซี่ล่างสุด (กลางตัว) หมายถึง กระเพาะอาหาร ตับอ่อน ตับและกระดูกลิ้นปี่
- หากปวดเป็นประจำเวลาหิวหรืออิ่ม อาจเกี่ยวกับโรคกระเพาะ
- หากปวดรุนแรงร่วมกับคลื่นไส้อาเจียน อาจเป็นอาการตับอ่อนอักเสบ
- หากคลำเจอก้อนเนื้อค่อนข้างแข็งและมีขนาดใหญ่ อาจเป็นอาการตับโต (ควรรีบปรึกษาแพทย์)
- คลำได้ก้อนสามเหลี่ยมแบนเล็กๆ อาจเป็นโรคเกี่ยวกับกระดูกลิ้นปี่ ควรปรึกษาแพทย์
- ปวดชายโครงขวา ซึ่งเป็นตำแหน่งของม้าม แนะนำปรึกษาแพทย์ทันที
- ปวดบั้นเอวขวา โดยมากจะพบกันบ่อยในผู้หญิง ตำแหน่งนี้คือ ท่อไต ไต ลำไส้ใหญ่
- อาการปวดมาก หมายถึง ลำไส้ใหญ่อักเสบ
- อาการปวดร้าวถึงต้นขา อาการเริ่มต้นของนิ่วในท่อไต
- อาการปวดร่วมกับปวดหลัง มีไข้ หนาวสั่น ปัสสาวะขุ่น เป็นอาการของกรวยไตอักเสบ
- หากคลำเจอก้อนเนื้อ แนะนำปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจอย่างละเอียด
- ปวดรอบสะดือ เป็นตำแหน่งลำไส้เล็ก มักพบในคนที่มักท้องเดิน
- หากกดแล้วปวดมาก คือ อาการของโรคไส้ติ่งอักเสบ
- แต่ถ้าปวดแบบมีลมในท้องด้วย อาจแค่กระเพาะลำไส้ทำงานผิดปกติ
- ปวดบั้นนเอวซ้าย เป็นตำแหน่ง ท่อไต ไต ลำไส้ใหญ่ (เหมือนข้อ 4)
- ปวดท้องน้อยขวา เป็นตำแหน่ง ไส้ติ่ง ท่อไตและปีกมดลูก
- หากปวดเกร็งเป็นระยะๆ แล้วร้าวมาที่ต้นขา หมายถึง กรวยไตผิดปกติ
- ปวดเสียดตลอดเวลา กดแล้วเจ็บมาก เป็นอาการของไส้ติ่งอักเสบ
- ปวดร่วมกับมีไข้สูง หนาวสั่น มีตกขาว เป็นอาการปีกมดลูกอักเสบ
- คลำแล้วเจอก้อนเนื้อ เบื้องต้นอาจเป็นก้อนไส้ติ่งหรือรังไข่ผิดปกติ
- ปวดท้องน้อย เป็นตำแหน่ง กระเพาะปัสสาวะและมดลูก
- ปวดเวลาถ่ายปัสสาวะหรือถ่ายกระปริบกระปรอย เป็นอาการของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ หรือนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ (แต่เป็นกันน้อย)
- หากปวดเกร็งเวลามีประจำเดือน เป็นอาการของคุณกำลังมีประจำเดือน
- ปวดท้องน้อยซ้าย เป็นตำแหน่ง ปีกมดลูกและท่อไต
- ปวดเกร็งเป็นระยะและร้าวมาที่ต้นขา เป็นอาการโรคนิ่วในท่อไต
- ปวดร่วมกับมีไข้ หนาวสั่น ตกขาว เป็นอาการโรคมดลูกอักเสบ
- ปวดร่วมกับถ่ายอุจจาระผิดปกติ เป็นอาการโรคลำไส้ใหญ่อักเสบ
- คลำพบก้อนร่วมกับอาการท้องผูกเป็นประจำ เป็นอาการโรคเนื้องอกในลำไส้
การป้องกันอาการปวดเกร็งท้อง
เนื่องจากอาการปวดเกร็งท้องเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งสาเหตุที่สามารถควบคุมได้และควบคุมไม่ได้ วิธีป้องกันจึงแตกต่างกันไปตามต้นเหตุ เช่น
- การป้องกันจากความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร สามารถทำได้โดยปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหารให้เหมาะสม รับประทานอาหารให้ตรงเวลา ไม่รับประทานครั้งละมากๆ หรือเร็วเกินไป หลีกเลี่ยงอาหารรสจัดและการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่มากเกินไป รวมถึงเลือกรับประทานอาหารที่สะอาด ถูกสุขอนามัย และล้างมือก่อนรับประทานอาหารเสมอ
- การป้องกันอาการที่เกิดจากระบบสืบพันธุ์ นั่นคือการมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย เช่น สวมถุงยางอนามัยทุกครั้ง ไม่เปลี่ยนคู่นอนบ่อยๆ นอกจากนี้ผู้หญิงที่มีอาการปวดท้องน้อยบ่อยๆ หรือปวดรุนแรงขณะมีประจำเดือนและปวดขณะมีเพศสัมพันธ์ ควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุของอาการที่แน่ชัด
- การป้องกันจากอาการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อหน้าท้อง โดยให้หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ต้องออกแรงกดที่หน้าท้องมากๆ เช่น การยกของหนัก การออกกำลังกายที่หักโหมเกินไป และระวังการเกิดอุบัติเหตุที่มีการกระแทกรุนแรง
- การป้องกันจากความผิดปกติในระบบทางเดินปัสสาวะ โดยให้หลีกเลี่ยงการกลั้นปัสสาวะนานๆ ดื่มน้ำให้เพียงพอต่อร่างกายในแต่ละวัน และดูแลสุขอนามัยให้ดีอยู่เสมอ
อาการปวดเกร็งท้องเกิดได้จากหลายสาเหตุ บางสาเหตุก็อาจรุนแรงและอันตรายถึงชีวิตได้ หมั่นสังเกตตนเองและคนใกล้ตัวหากมีอาการปวดท้องบ่อยๆ ไม่ควรนิ่งนอนใจ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยจะดีที่สุด
เรื่องเกี่ยวกับสุขภาพอื่นๆ ที่น่าสนใจ
- มะเร็งกระเพาะอาหาร มีสาเหตุ อาการและวิธีรักษาอย่างไร
- อาการไอ แบบไหนควรไปพบแพทย์
- กรดไหลย้อน เกิดจากสาเหตุหลักคือกินแล้วนอน
- เสมหะในคอ เป็นแล้วไม่หาย เสี่ยงเป็นโรคอะไรบ้าง
ที่มาของบทความ
- https://www.pobpad.com
- https://www.chularat3.com
- https://www.istockphoto.com/1372344003-441472060
- https://www.istockphoto.com/1369524195-439267427
- https://www.istockphoto.com/1309049410-398879701
ติดตามเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพได้ที่ hakkarepublic.com
สนับสนุนโดย ufabet369